-
Fihrist
Evlilik Sözleşmesi Nedir? 2025’te Tarafların Hak ve Yükümlülükleri
Evlilik sözleşmesi, Türk Medeni Kanunu (TMK) kapsamında, evlenmeyi düşünen veya evlenmiş olan kişilerin, evlilik birliğinin sona ermesi durumunda mal paylaşımını düzenlemek amacıyla yaptıkları resmi bir anlaşmadır. Geleneksel olarak, evlilik sözleşmeleri daha çok maddi durumu iyi olan kişilerin mal varlıklarını koruma amacıyla akledilirken, günümüzde farklı sebeplerle de (aile şirketleri, mesleki itibar, borçlar vb.) giderek daha fazla çift tarafından tercih edilmektedir. Bu makalede, evlilik sözleşmesinin ne olduğunu, 2025 yılı itibarıyla tarafların hak ve yükümlülüklerini, sözleşme türlerini ve dikkat edilmesi gereken hususları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Evlilik Sözleşmesinin Hukuki Dayanağı ve Amacı
Evlilik sözleşmesinin hukuki dayanağı 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 236 ila 241. maddeleri arasında yer almaktadır. Temel amacı, evlilik birliğinin sona ermesi halinde (boşanma, ölüm vb.) eşlerin mal varlıkları üzerindeki hak ve yükümlülüklerini önceden belirlemektir. Bu sayede, boşanma sürecinde yaşanabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesi ve her iki tarafın da haklarının korunması hedeflenir. Evlilik sözleşmesi, eşlerin yasal mal rejimini değiştirebilir veya bu rejimin uygulanış şeklini belirleyebilir.
Evlilik Sözleşmesi Türleri
Türk Medeni Kanunu, eşlerin yasal mal rejimleri konusunda belirli seçenekler sunar ve evlilik sözleşmesi ile bu rejimler üzerinde değişiklikler yapılmasına imkan tanır. Başlıca evlilik sözleşmesi türleri şunlardır:
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Yasal olarak varsayılan rejimdir. Evlilik birliği içinde edinilen mallarda (maaş, iş getirisi, yatırım vb.) eşlerin eşit hakları vardır. Evlenmeden önce sahip olunan mallar (miras, kişisel tasarruf vb.) kişiye özel mal olarak kabul edilir.
- Paylaşım Rejimi: Bu rejimde, eşlerin evlilik birliği içinde edinilen tüm malları, boşanma halinde eşit olarak paylaşılır. Kişisel mallar, boşanma durumunda paylaşım dışı kalır.
- Mal Ayrılığı Rejimi: Eşlerin malları tamamen birbirinden ayrıdır. Evlilik birliği içinde edinilen mallar da, evlenmeden önce sahip olunan mallar da, her eşe özeldir. Bu rejim genellikle iş dünyasında aktif olan veya önemli mal varlıklarına sahip olan kişiler tarafından tercih edilir.
- Kısmi Mal Ayrılığı Rejimi: Belirli malların ayrılması, diğerlerinin ise edinilmiş mallara katılım rejimi veya paylaşım rejimi kapsamında değerlendirilmesini içerir. Örneğin, eşlerden birinin aile şirketi hisseleri mal ayrılığı kapsamına alınabilir.
2025’te Evlilik Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hak ve Yükümlülükler
2025 yılı itibarıyla, evlilik sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli hak ve yükümlülükler bulunmaktadır. Bunlar, özellikle ekonomik gelişmeler ve değişen sosyal normlar göz önünde bulundurularak şekillenmektedir:
- Maddi Tazminat: Boşanma durumunda, kusurlu tarafın diğerine maddi tazminat ödemesi söz konusu olabilir. Evlilik sözleşmesi ile bu tazminatın miktarı, ödeme koşulları veya tamamen kaldırılması gibi düzenlemeler yapılabilir. Ancak, tazminatın tamamen kaldırılması, hakkaniyet ilkesine aykırı bulunabilir.
- Manevi Tazminat: Manevi tazminat, boşanmaya neden olan olaylar nedeniyle duyulan acı, üzüntü ve elem karşılığında ödenir. Evlilik sözleşmesi ile manevi tazminatın sınırlandırılması veya kaldırılması mümkün değildir.
- Destek Nafakası: Boşanma sonrası, yaşam standardını koruyabilmesi için dar gelirli eşe destek nafakası bağlanabilir. Evlilik sözleşmesi ile destek nafakası ödeme yükümlülüğü sınırlandırılabilir veya belirli koşullara bağlanabilir.
- Aile Konutu: Aile konutunun mülkiyeti, genellikle eşlerden birine ait olsa da, diğer eşin de kullanım hakkı vardır. Evlilik sözleşmesi ile aile konutunun boşanma halinde kimin üzerinde kalacağı veya nasıl paylaşılacağı önceden belirlenebilir.
- Borçlar: Evlilik birliği içinde edinilen borçlar, genellikle eşlerin ortak sorumluluğundadır. Evlilik sözleşmesi ile bu borçların sorumluluğunun kimde olacağı veya nasıl paylaşılacağı düzenlenebilir. Özellikle, eşlerden birinin evlilik öncesinde veya evlilik sırasında yüksek miktarda borçlanması durumunda, bu borçların evlilik sözleşmesi ile güvence altına alınması önemlidir.
- Kariyer ve Mesleki Gelişim: Günümüzde, eşlerden birinin kariyerine veya mesleki gelişimine katkıda bulunulması durumunda, bu katkının karşılığının evlilik sözleşmesi ile güvence altına alınması giderek daha yaygın hale gelmektedir. Örneğin, bir eşin diğerinin eğitim masraflarını karşılaması veya iş kurmasına destek olması durumunda, bu katkının boşanma halinde tazminat olarak karşılanması öngörülebilir.
- Aile Şirketleri: Aile şirketlerinde çalışan eşlerin, şirketteki hak ve yükümlülükleri evlilik sözleşmesi ile netleştirilmelidir. Şirketin boşanma halinde nasıl değerlendirileceği, eşin şirketteki payının korunması veya şirketten ayrılması durumunda ödenecek tazminat gibi konular önceden belirlenmelidir.
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesi, noter huzurunda düzenlenmesi zorunlu bir belgedir. Sözleşme, her iki
