-
Fihrist
Fazla Mesai Alacağı Davası ve 2025 Tazminat Hesaplama Rehberi
Çalışma hayatında sıkça karşılaşılan sorunlardan biri olan fazla mesai, işçilerin haklarını koruma altına alan önemli bir konudur. İş Kanunu’na göre, işçinin normal çalışma süresini aşan her saatlik çalışma, fazla mesai olarak kabul edilir ve işveren tarafından ücretlendirilmesi gerekmektedir. Ancak, işverenlerin bu yükümlülüğü yerine getirmediği durumlarda, işçiler fazla mesai alacaklarını dava yoluyla talep edebilirler. Bu rehber, 2025 yılı için fazla mesai alacağı davası sürecini, alınabilecek tazminatları ve hesaplama yöntemlerini detaylı bir şekilde açıklamaktadır.
Fazla Mesai Nedir ve Ne Zaman Talep Edilebilir?
Fazla mesai, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde belirtilen normal çalışma süresinin (genellikle haftada 45 saat) aşılması durumunda ortaya çıkar. İş Kanunu’nun 67. maddesi, fazla mesai ücretinin normal ücretin %50 fazlası olarak ödenmesini öngörür. Ancak, bazı durumlarda bu oran daha yüksek olabilir (örneğin, gece çalışması). Fazla mesai ücretinin talep edilebilmesi için, fazla mesai yapıldığının ispatlanması gerekmektedir. Bu ispat, işverenin tuttuğu kayıtlar, tanık beyanları, e-posta yazışmaları, mesaj kayıtları veya diğer belgelerle yapılabilir. İşçinin, fazla mesai yapıldığını öğrendiği tarihten itibaren belirli bir süre (genellikle 5 yıl) içinde dava açması gerekmektedir. Aksi takdirde, alacak hakkı zamanaşımına uğrayabilir.
Fazla Mesai Alacağı Davası Açma Süreci
Fazla mesai alacağı davası açmadan önce, işverenle arabuluculuk yoluyla anlaşmaya varmak denenebilir. Arabuluculuk, tarafların bir arabulucu aracılığıyla uzlaşmaya çalışmasıdır. Anlaşma sağlanamazsa, dava açma yoluna gidilebilir. Dava, işçinin ikametgahının bulunduğu yerdeki İş Mahkemesi’nde açılır. Davada, fazla mesai yapıldığının, ne kadar süreyle yapıldığının ve hangi ücretle yapılması gerektiğinin kanıtlanması gerekmektedir. İşçi, dava dilekçesine fazla mesai yapıldığına dair delilleri (örneğin, iş yeri kayıtları, tanık beyanları, mesaj kayıtları) eklemelidir. İşveren, davaya karşı savunma yaparak fazla mesai yapıldığını inkar edebilir veya yapılan fazla mesai ücretinin doğru bir şekilde ödendiğini iddia edebilir. Mahkeme, tarafların delillerini değerlendirerek karar verir.
2025 Yılı Fazla Mesai Ücreti Hesaplama Yöntemleri
Fazla mesai ücreti hesaplaması, işçinin brüt ücreti, fazla mesai saati ve işverenin ödeme politikasına göre değişiklik gösterir. 2025 yılı için fazla mesai ücreti hesaplaması aşağıdaki adımlarla yapılabilir:
- Brüt Ücretin Belirlenmesi: İşçinin normal çalışma saatleri için aldığı brüt ücret belirlenir.
- Saatlik Brüt Ücretin Hesaplanması: Brüt ücret, normal çalışma saatlerine bölünerek saatlik brüt ücret bulunur. Örneğin, aylık brüt ücreti 15.000 TL olan bir işçinin, haftada 45 saat çalıştığını varsayarsak, saatlik brüt ücreti 15.000 TL / (4.33 hafta x 45 saat) = 77,13 TL olur.
- Fazla Mesai Ücretinin Hesaplanması: Saatlik brüt ücret, %50 fazla mesai ücreti oranıyla çarpılır. Örneğin, saatlik brüt ücreti 77,13 TL olan bir işçinin fazla mesai ücreti 77,13 TL x 1.50 = 115,69 TL olur.
- Toplam Fazla Mesai Alacağının Hesaplanması: Fazla mesai saati, fazla mesai ücretiyle çarpılarak toplam fazla mesai alacağı bulunur. Örneğin, bir işçi 20 saat fazla mesai yaptığını varsayarsak, toplam fazla mesai alacağı 20 saat x 115,69 TL = 2313,80 TL olur.
Örnek Hesaplama:
Aylık Brüt Ücret: 18.000 TL
Normal Çalışma Saati: Haftada 45 saat
Fazla Mesai Saati: 30 saat
Saatlik Brüt Ücret: 18.000 TL / (4.33 hafta x 45 saat) = 83,09 TL
Fazla Mesai Ücreti: 83,09 TL x 1.50 = 124,64 TL
Toplam Fazla Mesai Alacağı: 30 saat x 124,64 TL = 3739,20 TL
Fazla Mesai Alacağı Davası ile Alınabilecek Tazminatlar (2025)
Fazla mesai alacağı davası sonucunda işçi, aşağıdaki tazminatları talep edebilir:
- Fazla Mesai Ücreti: Yapılan fazla mesai için normal ücretin %50 fazlası olarak hesaplanan ücret.
- Fazla Mesai Ücretine İlişkin Faiz: Fazla mesai ücretinin ödenmediği tarihten dava açma tarihine kadar geçen süre için faiz talep edilebilir. 2025 yılı için faiz oranları değişkenlik gösterebilir, ancak genellikle yıllık %12-15 civarında seyreder.
- İhbar Tazminatı: İş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi durumunda, işçiye ihbar tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
- Köt
