-
Fihrist
Deniz Taşımacılığı Hukukunda 2025 Güncel Düzenlemeleri
Deniz taşımacılığı, küresel ticaretin can damarıdır ve bu nedenle deniz taşımacılığı hukukundaki düzenlemeler sürekli olarak değişmekte ve gelişmektedir. 2025 yılına yaklaşırken, sektördeki aktörlerin uyması gereken önemli güncellemeler ve değişiklikler bulunmaktadır. Bu makale, bu güncellemeleri detaylı bir şekilde inceleyerek, deniz taşımacılığı hukukundaki son gelişmeleri ve bunların sektör üzerindeki etkilerini analiz edecektir.
Uluslararası Konvansiyonlardaki Değişiklikler
Deniz taşımacılığını düzenleyen temel uluslararası konvansiyonlar, sürekli olarak güncellenmektedir. Özellikle, Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından yapılan değişiklikler büyük önem taşımaktadır. 2025 yılı için öne çıkan konvansiyonlardaki güncellemeler şunlardır:
- MARPOL VII (Deniz Kirliliğinin Önlenmesi): MARPOL VII, gemilerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesini amaçlar. 2025 itibarıyla, gemilerin sülfür oksit (SOx) emisyonlarını azaltmaya yönelik daha sıkı kurallar yürürlüğe girecektir. Bu, gemilerin düşük kükürtlü yakıt kullanmasını veya egzoz gazı temizleme sistemleri (scrubber) kurmasını gerektirecektir. Bu durum, yakıt maliyetlerini artırabilir ve gemi sahiplerini ek yatırımlar yapmaya zorlayabilir. Örneğin, 2020’de yürürlüğe giren düşük kükürtlü yakıt zorunluluğu, yakıt fiyatlarında önemli artışlara neden olmuştu ve bu eğilimin 2025’te daha da belirginleşmesi bekleniyor.
- SOLAS (İnsan Hayatının Denizde Güvenliği): SOLAS konvansiyonu, gemilerin güvenliğini ve gemide bulunanların can güvenliğini sağlamayı amaçlar. 2025’te, yangın güvenliği, can kurtarma ekipmanları ve gemi güvenliği sistemleri ile ilgili yeni düzenlemeler yürürlüğe girecektir. Bu düzenlemeler, gemilerin daha güvenli hale gelmesini sağlayacak, ancak aynı zamanda gemi sahiplerinin daha fazla teknik donanıma yatırım yapmasını gerektirecektir.
- STCW (Denizcilerin Eğitim, Sertifikalandırma ve Vardiya Tutma Standartları): STCW konvansiyonu, denizcilerin yeterliliğini ve eğitimini sağlamayı amaçlar. 2025’te, denizcilerin eğitim müfredatında dijitalleşme ve otomasyon gibi yeni teknolojilere yönelik eğitimlerin artırılması beklenmektedir. Bu, denizcilerin değişen teknolojik ortama uyum sağlamasına yardımcı olacaktır.
Türkiye’deki Güncel Düzenlemeler
Türkiye, uluslararası denizcilik konvansiyonlarına uyum sağlamak için kendi iç hukukunu da sürekli olarak güncellemektir. 2025 yılı için Türkiye’deki önemli güncellemeler şunlardır:
- Türk Ticaret Kanunu (TTK) Değişiklikleri: TTK’nın deniz ticaretine ilişkin hükümleri, uluslararası gelişmeler doğrultusunda güncellenmektedir. Özellikle, taşıma sözleşmelerine ilişkin hükümler, dijital taşıma belgelerinin kullanımı ve elektronik faturalandırma gibi konularda yeni düzenlemeler beklenmektedir.
- Liman Yönetmelikleri: Limanların güvenliği, verimliliği ve çevresel sürdürülebilirliği ile ilgili yönetmelikler güncellenmektedir. 2025’te, limanlarda daha sıkı güvenlik kontrolleri, atık yönetimi ve enerji verimliliği uygulamaları beklenmektedir.
- Denizcilik Genel Müdürlüğü (DGGM) Tebliğleri: DGGM, denizcilik sektörünü düzenleyen tebliğler yayınlamaktadır. Bu tebliğler, gemi kayıtları, denizcilerin sertifikaları, gemi denetimleri ve diğer konularda güncellemeler içerebilir.
Çevresel Düzenlemeler ve Sürdürülebilirlik
Deniz taşımacılığı sektöründe çevresel sürdürülebilirlik giderek daha önemli hale gelmektedir. 2025’te, bu alandaki düzenlemelerin daha da sıkılaşması beklenmektedir. Özellikle, karbon emisyonlarının azaltılması, gemi atıklarının yönetimi ve biyolojik çeşitliliğin korunması gibi konularda yeni düzenlemeler yürürlüğe girecektir.
Örneğin, Avrupa Birliği’nin (AB) “Fit for 55” paketi, deniz taşımacılığı sektörünün 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını %55 oranında azaltmasını hedeflemektedir. Bu paket kapsamında, gemilerin yakıt tüketimini izleme, raporlama ve doğrulama sistemleri (MRV) daha da geliştirilecek ve alternatif yakıtların (LNG, hidrojen, amonyak) kullanımı teşvik edilecektir. Türkiye’nin de AB ile uyum sürecinde bu düzenlemelere uyum sağlaması beklenmektedir.
Dijitalleşme ve Otomasyonun Hukuki Boyutları
Deniz taşımacılığı sektöründe dijitalleşme ve otomasyon hızla ilerlemektedir. Akıllı gemiler, otonom gemiler, blok zinciri teknolojisi ve yapay zeka gibi yeni teknolojiler, sektörde devrim yaratmaktadır. Ancak, bu teknolojilerin kullanımıyla ilgili hukuki belirsizlikler de bulunmaktadır.
2025’te, bu belirsizlikleri gidermek için yeni hukuki düzenlemelerin yapılması beklenmektedir. Özellikle, otonom gemilerin sorumluluğu, veri güvenliği, siber güvenlik ve akıllı sözleşmelerin hukuki geçerliliği gibi konularda düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Ayrıca, dijital taşıma belgelerinin kullanımı ve elektronik faturalandırma gibi konularda da hukuki altyapının güçlendirilmesi gerekmektedir.
Risk Yönetimi ve Sigorta
Deniz taşımacılığı, doğal afetler, kaza riskleri ve siyasi riskler gibi çeşitli risklere maruzdur. Bu riskleri yönetmek için etkili bir risk yönetimi sistemi ve uygun bir sigorta kapsamı gereklidir
