-
Fihrist
Terk Nedeniyle Boşanma Davası Açılacak Mahkeme: 2025 Güncel Rehberi
Boşanma davaları, aile hukukunun en hassas ve karmaşık konularından biridir. Boşanma nedenlerinden biri olan terkin, davanın hangi mahkemede açılacağını belirlemede önemli bir rol oynar. Terk, eşin kusurlu bir davranış olarak kabul edilmekte ve davanın seyrini etkilemektedir. Bu makalede, terk nedeniyle boşanma davası açılacak doğru mahkemeyi belirleme konusunda 2025 yılı için güncel bir rehber sunacağız. Ayrıca, yetkili ve görevli mahkemelerin arasındaki farkı açıklayacak, ilgili yasal düzenlemeleri ve sıkça karşılaşılan durumları örneklerle inceleyeceğiz.
Görev ve Yetki Kavramları: Boşanma Davalarında Temel Farklar
Boşanma davalarında doğru mahkemeyi belirlemek için öncelikle ‘görev’ ve ‘yetki’ kavramlarını anlamak gerekmektedir. Görev, bir mahkemenin hangi tür davaları görüp karar verme salahiyetine sahip olduğunu ifade eder. Boşanma davalarında Aile Mahkemesinin genel görevli mahkeme olduğunu belirtmek önemlidir. Yetki ise, görevli mahkeme bulunmasına rağmen, hangi somut mahkemenin davaya bakmaya yetkili olduğunu gösterir. Yani, Aile Mahkemesi genel olarak boşanma davalarına bakmakla görevli olsa da, her Aile Mahkemesi her boşanma davasını göremez; yetki belirlemesi yapılması gerekir.
Terk Nedeniyle Boşanma Davasında Görevli Mahkeme
Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 166. maddesi, boşanma davasının açılacak mahkemeyi belirleyen temel düzenlemedir. 2025 yılı itibarıyla da bu madde geçerliliğini korumaktadır. Genel olarak, terk nedeniyle boşanma davası açılacak görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Eğer il veya ilçe merkezinde Aile Mahkemesi bulunmuyorsa, davaya Asliye Hukuk Mahkemesi (Aile Bölümü) bakmakla görevlidir. Bu durum, özellikle yeni kurulan belediyelerde veya nüfus yoğunluğunun düşük olduğu bölgelerde sıklıkla görülebilir.
Örnek: Ankara’da ikamet eden bir çiftin terke dayalı boşanma davası açması durumunda, Ankara Aile Mahkemesi görevli olacaktır. Ancak, Kastamonu’nun bir köyünde ikamet eden çift, Kastamonu İlçe merkezinde Aile Mahkemesi bulunmuyorsa, Kastamonu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin Aile Bölümüne başvurmalıdır.
Terk Nedeniyle Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme (2025 Güncel Durum)
Boşanma davasında yetkili mahkeme, TMK’nın 166. maddesinde belirtilen şartlara göre belirlenir. Terk nedeniyle boşanma davasında yetkiyi etkileyen en önemli faktörler şunlardır:
- Davacı Eşin Yerleşim Yeri: Davacının (dava açan eşin) son 6 aydan beri devamlı olarak ikamet ettiği yer mahkemesi yetkilidir.
- Davalı Eşin Yerleşim Yeri: Davalının (davaya konu eşin) yerleşim yeri, davacının yerleşim yerinden uzaksa ve davanın sürüncemede kalması bekleniyorsa, davalının yerleşim yeri mahkemesi de yetkili olabilir.
- Ortak Yerleşim Yeri: Eğer çiftin ortak bir yerleşim yeri varsa, o yerdeki mahkeme de yetkili olacaktır.
- Terk Olayının Gerçekleştiği Yer: Terk olayının gerçekleştiği yerdeki mahkeme de bazı durumlarda yetkili olabilir, özellikle terkin belirli bir eylem sonucu meydana gelmesi durumunda.
Örnek 1: Ayşe, İstanbul’da ikamet etmektedir ve Mehmet, son 6 aydır Ankara’da yaşamaktadır. Ayşe, Mehmet’in terk etmesi üzerine boşanma davası açmak isterse, İstanbul Aile Mahkemesi veya Ankara Aile Mahkemesi yetkili olacaktır. Ancak, Ayşe öncelikle İstanbul mahkemesine başvurmasıyla dava açma hakkını kullanmış olacaktır.
Örnek 2: Zeynep ve Ali, Bursa’da ortak bir evde yaşamaktadırlar. Ali, evi terk ederek başka bir şehre taşınmıştır. Zeynep, Ali’nin terk etmesi üzerine Bursa Aile Mahkemesi’nde boşanma davası açmalıdır. Çünkü terk olayı ve ortak yerleşim yeri Bursa’dadır.
Önemli Not: Dava açıldıktan sonra yetkisizlik kararı verilmesi durumunda, dava yetkili mahkemeye devredilir. Bu, davanın seyrinde gecikmelere neden olabilir, bu nedenle dava açmadan önce yetki konusunda dikkatli olmak önemlidir.
Terkin Tanımı ve Boşanma Şartları
Terk, eşin haklı bir sebep olmaksızın evlilik yükümlülüklerini yerine getirmeksizin, bir yıl kesintisiz olarak ortak konutta yaşamaktan kaçınmasıdır (TMK m.166/1). Terkin boşanma sebebi sayılabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:
- Haklı Sebep Olmaması: Eşin terk etmesi için geçerli bir nedeni olmamalıdır. Örneğin, şiddet, aldatma gibi durumlar haklı sebep olarak kabul edilebilir.
- Bir Yıl Kesintisiz Terk: Terkin bir yıl boyunca kesintisiz devam etmesi gerekmektedir. Bu süre, eşin ortak konuttan ayrıldığı tarihten itibaren hesaplanır.
- Evlilik Yükümlülüklerini Yerine Getirmeme: Terk eden eş, evlilik birliğinden kaynaklanan görev ve sorumluluklarını (maddi ve manevi destek, sadakat
