-
Fihrist
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Hangi Mahkemede Açılır? 2025 Güncel Rehberi
Boşanma süreci, duygusal olarak zorlayıcı olmasının yanı sıra, hukuki açıdan da karmaşık detaylar içerir. Bu detaylardan en önemlilerinden biri, edinilen malların paylaşımıdır. Boşanma davası ile birlikte veya sonrasında açılabilecek mal paylaşımı (TMY – Türk Medeni Yasası’na göre mal ayrılığı rejimi geçerli olmadıkça) davasının hangi mahkemede görüleceği, davanın usulüne uygun ilerlemesi ve hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu rehber, 2025 yılı itibarıyla boşanmada mal paylaşımı davası açmak isteyenlerin başvurması gereken mahkemeleri ve yetki kurallarını detaylı bir şekilde açıklamaktadır.
Boşanma ve Mal Paylaşımı Arasındaki İlişki
Boşanma davası açıldığında, hakim genellikle boşanma kararıyla birlikte mal paylaşımını da karara bağlar. Ancak, bazı durumlarda mal paylaşımı davası boşanma davasından ayrı olarak açılabilir. Bu durumlar şunlardır:
- Boşanma davası kesinleşmeden önce mal paylaşımı konusunda anlaşma sağlanamaması ve davanın seyrinin uzaması.
- Boşanma davası sırasında malvarlığının tespiti ve değerlemesinin güç olması.
- Boşanma davası kesinleştikten sonra daha önce tespit edilemeyen veya gizlenen malların ortaya çıkması.
- Boşanma davası sırasında mal paylaşımı talebinin süresinde ileri sürülmemesi.
Mal paylaşımı, boşanmanın gerçekleştiği tarihte eşlerin edinilmiş mallarının (yani evlilik birliği içinde karşılıklı emek ve katkı ile elde edilen mallar) tespiti ve değerlenmesi ile başlar. Ardından, bu malların her bir eşin katkı oranına göre paylaşılmasına karar verilir. Örneğin, eşlerden biri evlilik birliği içinde yüksek gelir elde etmiş ve önemli yatırımlar yapmışsa, mal paylaşımında bu durum dikkate alınır.
Genel Yetkili Mahkeme: Aile Mahkemesi
2019 yılında yapılan düzenlemelerle birlikte, boşanma ve mal paylaşımı davalarında genel yetkili mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Aile Mahkemesi, boşanma, velayet, nafaka ve mal paylaşımı gibi aile hukukuna ilişkin tüm davalara bakmakla görevlidir. Bu mahkemeler, aile hukuku konusunda uzmanlaşmış hakimler tarafından yönetilir ve davaların daha hızlı ve etkin bir şekilde sonuçlanmasını amaçlar.
Ancak, her yerde Aile Mahkemesi bulunmamaktadır. Bu durumda, Asliye Hukuk Mahkemesi de mal paylaşımı davalarına bakabilir. 2025 itibariyle Aile Mahkemesi sayısının artmasıyla birlikte, bu durumun giderek azalması beklenmektedir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Belirlemesinde Temel Kriterler
Mal paylaşımı davasının hangi mahkemede açılacağını belirlemek için görev ve yetki kurallarının doğru anlaşılması gerekir. Görev, davanın hangi tür mahkemede (örneğin Aile Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi) görülmesi gerektiğini belirlerken, yetki ise hangi Aile Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi’nin davaya bakmaya yetkili olduğunu belirler.
Görev
Mal paylaşımı davalarının görevli mahkemesi, genel olarak Aile Mahkemesi’dir. Ancak, Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. Görevli mahkeme belirlenirken, davanın konusuna bakmakla yükümlü olan mahkeme esas alınır. Mal paylaşımının konusu, aile hukukuna ait olduğu için Aile Mahkemesi önceliklidir.
Yetki
Yetkili mahkeme belirlenirken ise aşağıdaki kurallar dikkate alınır:
- Genel Yetki Kuralı: Davalının (mal paylaşımına konu malların bulunduğu yerdeki eş) ikametgahının bulunduğu yerdeki Aile Mahkemesi yetkilidir.
- Dava Konusunun Bulunduğu Yer Yetkisi: Mal paylaşımına konu olan taşınmaz malların bulunduğu yerdeki Aile Mahkemesi de yetkilidir. Örneğin, eşlerin ortak bir evi varsa, evin bulunduğu yerdeki Aile Mahkemesi yetkili olacaktır.
- Boşanma Davasının Görüldüğü Yer Yetkisi: Mal paylaşımı davası, boşanma davasıyla birlikte açılmışsa, boşanma davasının görüldüğü yerdeki Aile Mahkemesi yetkilidir.
- Önemli Not: Eşlerin ikametgahları farklıysa ve malvarlıkları birden fazla yerde bulunuyorsa, birden fazla Aile Mahkemesi yetkili olabilir. Bu durumda, davayı ilk açan mahkeme yetkili olacaktır.
Örnek 1: Ayşe ve Mehmet İstanbul’da yaşıyorlar ve ortak bir evleri Ankara’da bulunuyor. Boşanma davası İstanbul Aile Mahkemesi’nde açılıyor. Mal paylaşımı davası da İstanbul Aile Mahkemesi’nde açılabilir (boşanma davasıyla birlikte açıldığı için) veya Ankara Aile Mahkemesi’nde açılabilir (taşınmazın bulunduğu yer nedeniyle).
Örnek 2: Zeynep Ankara’da, Ali ise İzmir’de yaşıyorlar. Ortak bir malları bulunmuyor. Zeynep boşanma davasını Ankara Aile Mahkemesi’nde açıyor ve mal paylaşımı talebinde bulunuyor. Bu durumda, Ankara Aile Mahkemesi hem boşanma hem de mal paylaşımı davasına bakmaya yetkilidir.
Dava Açma Süresi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Mal paylaşımı davası, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde açılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü bir
